„Most żelbetowy” na Bystrzycy. Zdjęcie z wielkiej powodzi w roku 1947.
Gdybym był złośliwy (a nie jestem!, nie? jestem!, nie! jestem?, nie jestem?) zacząłbym ten tekst od wykrzyknięcia O Borze! (to taki las…), bo poruszany temat jest z gatunku tych drażliwie drażniących. Temat ten to Lublin. Dlaczego? Dlatego, że jak Coś człowiek kocha i mu na Tym Czymś zależy, to nie może przejść obojętnie obok faktu tego kochanego Czegoś rozdrapywania i marnowania przez różnych technokratów, krasnych stawian i innych szarlatanów.
Historia Lublina potoczyła się jakoś tak, że naprawdę znaczącym miastem przestał być w XVII wieku, wskutek licznych wojen trawiących ówczesną Rzeczpospolitą. Od tego czasu próbował się Kozi… Lublin (kozi to może być co najwyżej ser! (albo bobek…)) z tego upadku podnosić. Z różnym skutkiem się podnosił i – jak widzimy – raczej się z tego upadku podniósł (no przecież jest nieco lepiej niż np. w czasach saskich…).
Podnoszeniu się z upadku, towarzyszyły Lublinowi sny o potędze… No cóż, skoro powstać miał Lublin ze snu Leszka Czarnego, to takie mojego miasta marzenia senne nie są może niczym dziwnym. Gorzej jednak, gdy sny owe z marzeń przekształcają się w koszmary…
Takie jak ten ostatni, z którego obecnie Lublin obudzić się nie może… Ohady jakieś, metropolie śnią się…
Lubelskie ambicje bycia wielkim liczą sobie już z górą przeszło sto lat – wystarczy wspomnieć o planach Wielkiego Miasta Lublina z lat międzywojennych. Dziś jednak tym tematem nie będziemy się zajmować, sięgając jedynie po „Express Lubelski i Wołyński” z 4 listopada 1936 r., gdzie na ostatniej stronie znalazła się informacja o wielkim czteroletnim planie robót inwestycyjnych. Na inwestycje w latach 1937-194o przeznaczano łącznie 6,252,342 złotych – pieniądze te wyasygnowano dla Lublina w ramach wielkiego planu inwestycyjnego opracowanego na najbliższe cztery lata dla całego państwa. Środki przeznaczono głównie na inwestycje drogowe w postaci regulacji i wymiany nawierzchni poszczególnych ulic (szczegółowy wykaz w cytowanym artykule). Ponadto przewidziano wzniesienie dwóch mostów żelbetowych na Bystrzycy i Czerniejówce, a także przesklepienie rzeki Czerniejówki od ulicy Lubartowskiej do Siennej. Tego ostatniego nie dało się jednak zrobić za żadne pieniądze, z prozaicznego powodu: między Lubartowską a Sienną Czerniejówka nigdy nie płynęła. Płynęła zaś… Czechówka i to Czechówkę zaczęto przesklepiać w kolejnych latach. Ergo (czyli więc po polsku) w artykule pomylono ze sobą dwie rzeki.
I cóż można by jeszcze dodać? Większość zamierzeń inwestycyjnych udało się zrealizować: mosty na Bystrzycy i – z tego co pamiętam (ale poprawcie mnie, jeśli się mylę) na Czerniejówce wybudowano, Czechówkę przesklepiać zaczęto, choć dzieło to kończyli już Niemcy w czasach okupacji…
No i Niemcy właśnie sprawili, że tego czteroletniego planu inwestycji miejskiej w stu procentach w wolnej Polsce już nie zrealizowano.
A po wojnie? Od wojny minęło przecież już tyle lat, a Lublin wciąż śni swój sen srebrny o europejskim mieście. Słodkich snów, miasto me! Wszak sen – mara, Bóg – wiara…
P.S. Ceny odrobinę spadły…
Express Lubelski i Wołyński z 4.XI.1936 r. (Nr 302), Gazeta Lubelska z 30.X.1936 r. (Nr 517)
Gabinet Osobliwości 